UBTVQH tán thành việc thay đổi phương thức quản lý cư trú mới
- 11/08/2020
Ngày 10-8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã khai mạc phiên họp thứ 47. Sau khi Chủ tịch Quốc hội - Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu khai mạc, UBTVQH đã cho ý kiến vào dự án Luật Cư trú (sửa đổi).
Báo cáo một số vấn đề lớn xin ý kiến của UBTVQH về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật - Hoàng Thanh Tùng cho biết, tại kỳ họp thứ 9, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội tán thành không quy định điều kiện riêng về đăng ký thường trú tại TP trực thuộc Trung ương; có ý kiến tán thành nhưng đề nghị cần có lộ trình cụ thể cho việc thực hiện tại Thủ đô Hà Nội và TP HCM để bảo đảm sự đáp ứng của cơ sở hạ tầng, các dịch vụ thiết yếu tại đô thị lớn. Có ý kiến đề nghị vẫn cần duy trì điều kiện riêng về đăng ký thường trú tại TP trực thuộc Trung ương như luật hiện hành.
Đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật nhất trí với đề nghị của Chính phủ và kiến nghị của các cơ quan trực tiếp đăng ký, quản lý cư trú ở các TP trực thuộc Trung ương đã được khảo sát về việc không cần thiết quy định điều kiện đăng ký thường trú áp dụng riêng đối với TP trực thuộc Trung ương như trong luật hiện hành.
Việc đặt ra các điều kiện riêng này sẽ làm hạn chế quyền tự do cư trú của công dân; tác động đến quyền, lợi ích hợp pháp của một bộ phận công dân đang sinh sống, làm việc tại các TP lớn nhưng không đủ điều kiện đăng ký thường trú.
Đồng thời, việc thực hiện quy định nói trên của Luật Cư trú thời gian qua cho thấy chính sách này cũng chưa thực sự hiệu quả vì chỉ hạn chế được số lượng người đăng ký thường trú chứ không hạn chế được người dân chuyển đến lao động, học tập, sinh sống thực tế tại các đô thị lớn.
Hơn nữa, so với quy định hiện hành, điều kiện đăng ký thường trú áp dụng chung cho tỉnh, TP trực thuộc Trung ương theo dự thảo luật đã bổ sung điều kiện về diện tích bình quân tối thiểu của nơi ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ nên thực chất đối với TP trực thuộc Trung ương chỉ là bỏ điều kiện về thời gian tạm trú để được đăng ký thường trú. Như vậy, sẽ chỉ tăng số người dân có đăng ký thường trú chứ hầu như không dẫn đến tăng dân số cơ học.
Để giải quyết vấn đề đặt ra đối với các đô thị lớn, nhất là Thủ đô Hà Nội và TP HCM như lo ngại của một số đại biểu, Thường trực Ủy ban Pháp luật cho rằng cần kết hợp đồng bộ nhiều giải pháp. Trong đó, nên tập trung vào các giải pháp có tính tổng thể về quy hoạch, về chính sách phát triển kinh tế - xã hội, phát triển vùng, các đô thị vệ tinh, bảo đảm cân đối về phân bổ nguồn lực, thực hiện nghiêm việc di dời các nhà máy, trường ĐH, BV ra ngoại thành, không xây dựng các khu chung cư tập trung cao tầng ở khu vực nội thành… và hạn chế sử dụng các biện pháp hành chính, mệnh lệnh, có tính chất phân biệt đối xử giữa các vùng, miền, nông thôn, đô thị.
Theo Bộ trưởng Bộ Công an - Tô Lâm, điều kiện về thời gian tạm trú theo quy định hiện hành chỉ áp dụng cho các TP trực thuộc Trung ương. Đây là rào cản của công dân đang thực sự sinh sống tại các TP trực thuộc Trung ương. Quy định này tạo ra sự phân biệt đối xử bất bình đẳng giữa các công dân. Do vậy, không nên tiếp tục giữ các quy định này.
Việc dùng quy định này để hạn chế số người nhập cư vào các TP lớn cũng không hợp lý. Trên thực tế, điều này không hạn chế được người dân di cư vào các TP lớn, người dân cũng không cần đăng ký thường trú.
Trước đây, người dân phải có đăng ký thường trú mới có quyền mua nhà, nay người dân không cần có thường trú cũng có thể mua được nhà, con cái họ vẫn có thể đi học. Những thủ tục ấy chỉ gây thêm khó khăn cho người dân, thực tế cũng chưa có trường hợp cháu bé nào không được đi học khi không có hộ khẩu…
Thường trực Ủy ban Pháp luật đánh giá cao việc Chính phủ, Bộ Công an cùng các cơ quan liên quan đã thể hiện quyết tâm rất cao, có nhiều văn bản chỉ đạo và hành động quyết liệt phấn đấu hoàn thành việc xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu về cư trú để có thể vận hành chính thức từ ngày 1-7-2021 là thời điểm Luật Cư trú (sửa đổi) dự kiến có hiệu lực thi hành.
Tuy nhiên, theo kết quả khảo sát của Thường trực Ủy ban Pháp luật thì vẫn còn khá nhiều ý kiến lo ngại về việc bảo đảm thực hiện các điều kiện nói trên. Trường hợp không thể hoàn thành theo thời gian nói trên, Chính phủ cần sớm đề xuất phương án điều chỉnh thời điểm có hiệu lực thi hành của Luật cho phù hợp trước khi Quốc hội thông qua dự án Luật này.
Nhiều Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành việc thay đổi phương thức quản lý cư trú mới và đề xuất nêu trên của Ủy ban Pháp luật. Chủ tịch Quốc hội hoan nghênh Bộ Công an đã có quan điểm rất mới, mạnh mẽ trong cải cách thủ tục hành chính và bày tỏ quan điểm ủng hộ chủ trương xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Theo Chủ tịch Quốc hội, thủ tục là do chúng ta quy định ra, nếu lạc hậu rồi thì bỏ, cải cách, đổi mới.
“Cái gì tiến bộ, hiện đại, thuận tiện cho dân thì phải làm, đừng luyến tiếc những thủ tục hành chính quá rườm rà”, Chủ tịch Quốc hội - Nguyễn Thị Kim Ngân nói.