Không có lý gì bắt thanh thiếu niên trở lại thân phận trẻ em

Không có lý gì bắt thanh thiếu niên trở lại thân phận trẻ em "Vào năm 2016 của thế kỷ 21 chúng ta lại đem khái niệm trẻ em phải là dưới 18 tuổi áp dụng vào lúc này để đạt được cái gì?", ĐBQH Trương Trong Nghĩa hỏi.
Một trong điểm mới của dự thảo Luật Bảo vệ, chăm sóc và trẻ em là tăng đội tuổi trẻ em lên dưới 18 tuổi. Theo đó, “bổ sung” thêm độ tuổi từ 16 đến dưới 18 vẫn là trẻ em.
ĐBQH Trương Trọng Nghĩa cho rằng, báo cáo giải trình chưa thỏa đáng. Ông phân tích, Công ước Quyền trẻ em mà Việt Nam là thành viên có hiệu lực năm 1990, là 26 năm về trước. Công ước này quy định rõ, “trẻ em là người dưới mười tám tuổi, trừ khi luật pháp quốc gia công nhận tuổi thành niên sớm hơn”.
Như vậy, nếu chúng ta quy định trẻ em dưới 16 tuổi, từ 16 -18 tuổi không còn là trẻ em nữa thì không hề vi phạm công ước này.
Theo ông Nghĩa, hơn nửa thế kỷ qua, ở nước Việt Nam này, trẻ em dưới 16 tuổi, từ 16 - 18 là người chưa thành niên, từ 18 trở lên là thành niên. Tất cả luật pháp của chúng ta xây dựng con người về mặt tuổi được phân chia 3 loại: Trẻ em, chưa thành niên và thành niên. "Hơn nửa thế kỷ qua chúng ta sống trong tinh thần như vậy, sau khi có Công ước 26 năm về trước ta vẫn sống như vậy và không hề vi phạm gì cả. Tôi xin hỏi vì lý do gì vào năm 2016 của thế kỷ 21 chúng ta lại đem khái niệm trẻ em phải là dưới 18 tuổi áp dụng vào lúc này để đạt được cái gì?", ông Nghĩa nói.
ĐBQH Nghĩa phân tích tiếp, quy luật của con người phát triển nói chung, cho đến nay ở rất nhiều quốc gia là trẻ em ngày càng trưởng thành.
Do đó, tuổi trẻ em đặc biệt là tuổi chịu trách nhiệm hình sự, tuổi chịu trách nhiệm dân sự tinh thần là tuổi chịu trách nhiệm hình sự trẻ dần. Trước đây 16, bây giờ 14, có quốc gia thì 11, 12 tuổi đã phải chịu trách nhiệm hình sự.
"Nếu chúng ta quy định từ 16 đến dưới 18 tuổi vẫn là trẻ em thì 1 loạt hành vi dân sự của các lứa tuổi thanh thiếu niên tuổi này là sẽ phải tính toán lại. Chúng ta cũng sẽ phải tính toán lại Bộ luật Hình sự như vấn đề kết hôn, giao cấu với trẻ em... Chúng ta đang đi ngược lại xu thế các nước”, ĐBQH Nghĩa nêu.
Ngược lại, về mặt dân sự chúng ta hạn chế rất nhiều, tuổi lao động. Ở nước ta từ 16 - 18 tuổi không phải là trẻ em nên rất nhiều em được ký kết các hợp đồng lao động, nay chúng ta coi là trẻ em thì đã tính toán chưa?
“Nói không có xung đột với quy định hiện hành, tôi không đồng ý. Tôi đề nghị chúng ta phải xử lý và giải trình tất cả các xung đột này trước khi thông qua các quy định dưới 18 tuổi là trẻ em”.
ĐBQH Nghĩa bày tỏ thêm, "không cần thiết quay lùi bánh xe lịch sử lại 26 năm về trước để làm cái điều mà hồi đó không làm. Đất nước, con người Việt Nam phát triển, không có lý gì bắt thanh thiếu niên 16-18 quay trở về làm thân phận trẻ em. Như thế họ sẽ bị mất rất nhiều quyền lợi khác nhau, không phù hợp với thực tiễn phòng chống tội phạm”.
ĐBQH Trương Trọng Nghĩa nhấn mạnh lại lần nữa, quy định như dự thảo là “lợi bất cập hại”.
Phân tích thêm việc tăng độ tuổi trẻ em từ 16 lên 18, ĐBQH Phạm Khánh Phong Lan (TP Hồ Chí Minh) cho rằng, thực tế hiện nay trẻ em trưởng thành sớm hơn trước, chúng ta không hạ thì thôi, chúng ta lại tăng độ tuổi lên.
Theo ĐBQH Lan, khi tăng độ tuổi trẻ em lên là không tương thích luật khác, tạo nhiều vấn đề cho xã hội và lo sợ cho ngân sách Nhà nước.
Hơn nữa, theo phong tục vùng miền, nhất là đồng bào dân tộc phía Bắc, dưới 16 tuổi đã có nhiều em tảo hôn, và nêu dưới 18 nữa thì không thể giải quyết được và nhiều người lâm vào trạng thái kết hôn trái phép luật.
"Đối với Luật Nghĩa vụ quận sự, nếu đất nước lâm nguy, phải tổng động viên, chúng ta tổng động viên cả trẻ em? Điều đó cho thấy chưa phù hợp nếu áp dụng công ước quôc tế trong vấn đề này", bà Lan nói.
Báo cáo Giải trình tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục - Thanh niên - Thiếu niên và nhi đồng Đào Trọng Thi cho biết, việc điều chỉnh độ tuổi trẻ em lên thành dưới 18 tuổi nhằm thống nhất việc sử dụng thuật ngữ “người chưa thành niên” mà không ảnh hưởng đến chính sách áp dụng đối với người chưa thành niên hoặc từng nhóm trẻ em cụ thể và không mâu thuẫn với các luật hiện hành hoặc cản trở việc thực hiện quyền, trách nhiệm của người dưới 18 tuổi quy định trong các luật khác.
Thực tế, không phải tất cả trẻ em đều được áp dụng đồng thời các chính sách và quy định pháp luật như nhau mà được chia theo độ tuổi và chia theo các nhóm đối tượng cụ thể để áp dụng cho phù hợp. Các chính sách hiện hành đang áp dụng cho người chưa thành niên về cơ bản sẽ không có sự thay đổi vì các chính sách đó không phụ thuộc vào việc những người này có được xem là trẻ em hay không.