Tố cáo cán bộ nghỉ hưu: Giải quyết thế nào?
- 27/06/2017
Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội Nguyễn Thị Mai Hoa cho rằng, Dự thảo Luật Tố cáo (sửa đổi) không nên quy định giao thẩm quyền giải quyết tố cáo đối với cán bộ đã nghỉ hưu cho người đứng đầu cơ quan, tổ chức nơi người đó đã công tác trước đây, mà nên giao cho bên thứ ba…
Lấp “khoảng trống” pháp luật
Cán bộ được Nhà nước giao quyền thực thi công vụ, khi có hành vi vi phạm pháp luật, gây thiệt hại cho Nhà nước, tổ chức, cá nhân sẽ bị xử lý kỷ luật từ khiển trách, cảnh cáo đến giáng chức, cách chức… hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm.
Cán bộ đã nghỉ hưu không thuộc đối tượng điều chỉnh của Luật Cán bộ, công chức; Luật Viên chức và các quy định khác có liên quan. Chính vì chưa có cơ chế ràng buộc trách nhiệm cụ thể nên việc xử cán bộ đã nghỉ hưu có hành vi vi phạm lúc đương chức khó và vướng. Và tất nhiên, cán bộ đã nghỉ hưu có thể “hạ cánh an toàn”.
Trước đòi hỏi của thực tiễn, Dự thảo Luật Tố cáo (sửa đổi), Điều 12 đã bổ sung nguyên tắc “tố cáo hành vi vi phạm pháp luật trong việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ của cán bộ, công chức, viên chức xảy ra trong thời gian công tác trước đây nay đã nghỉ hưu thì tố cáo do người đứng đầu cơ quan, tổ chức nơi cán bộ, công chức, viên chức công tác trước khi nghỉ hưu giải quyết”.
“Công luận đòi hỏi phải xử lý nhưng do pháp luật hiện hành chưa có quy định cụ thể, cho nên các cơ quan chức năng có lúng túng trong quá trình triển khai. Tôi nghĩ nguyên tắc này rất cần thiết”, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội Nguyễn Thị Mai Hoa nêu quan điểm.
Nguyên tắc này là cơ sở pháp lý quan trọng và kịp thời để xác định trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức đã nghỉ hưu, cũng như lấp “khoảng trống” của pháp luật. Bên cạnh đó, sẽ góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ trong việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ được giao, nhất là cán bộ giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý sắp nghỉ hưu trong các cơ quan Nhà nước, loại bỏ “chuyến tàu vét”, “hoàng hôn nhiệm kỳ”…
Đã nghỉ hưu khó áp dụng hình thức kỷ luật như đương nhiệm
Vấn đề đặt ra: Giữa các điều luật trong dự thảo còn có sự thiếu thống nhất. “Khoản 1, Điều 1 quy định, chỉ điều chỉnh đối với cán bộ, công chức, viên chức trong việc thực hiện nhiệm vụ công vụ. Trong khi, Điều 12 lại quy định về nguyên tắc xác định thẩm quyền giải quyết tố cáo đối với người đã nghỉ hưu, người không còn là cán bộ, công chức, viên chức”, bà Hoa chỉ ra.
Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội cho rằng, cần chỉnh sửa theo hướng mở rộng phạm vi điều chỉnh đối với người đã nghỉ hưu; đồng thời cần nghiên cứu, bổ sung các hình thức xử lý phù hợp hoặc phải sửa đổi Luật Cán bộ, công chức; Luật Viên chức nhằm bảo đảm tính thống nhất và tính khả thi của luật.
Dự thảo Luật giao thẩm quyền giải quyết tố cáo cán bộ đã nghỉ hưu cho người đứng đầu cơ quan, tổ chức nơi người đó đã công tác trước khi nghỉ hưu cũng khiến bà Hoa băn khoăn, lo ngại.
“Xử lý người đã nghỉ hưu mà cũng được áp dụng tương tự như đối với người đương nhiệm, tôi nghĩ là không phù hợp”, bà Hoa phân tích, theo quy định tại Điều 78, Điều 79 Luật Cán bộ, công chức và Điều 52 của Luật Viên chức, hình thức kỷ luật đối với cán bộ, công chức, viên chức là cách chức, bãi nhiệm, giáng chức và cho thôi việc. Đối với người đã nghỉ hưu thì rõ ràng rất là khó áp dụng các hình thức kỷ luật này.
“Thực tế thời gian qua cho thấy, khi chúng ta xử lý một vài trường hợp mà có áp dụng hình thức kỷ luật cách chức đối với một số cán bộ đã nghỉ hưu nhưng trong dư luận xã hội vẫn có nhiều ý kiến trái chiều”, bà Hoa nói.
Nên giao bên thứ ba giải quyết
Theo Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội, xét về mặt lý thuyết, với cơ chế hiện nay, phía sau sai phạm của một cá nhân không thể bỏ qua trách nhiệm của một bộ máy, đó là cấp ủy Đảng, ban lãnh đạo.
Giữa người bị tố cáo và người được giao thẩm quyền giải quyết tố cáo còn thường có các mối quan hệ với nhau. Đó có thể là quan hệ tình đồng nghiệp, tình đồng chí, cũng có thể là quan hệ thân hữu, quan hệ cấp trên, cấp dưới trước đây hoặc quan hệ giữa người kế nhiệm và người tiền nhiệm.
“Tôi nghĩ rằng, tất cả những mối quan hệ đó chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới tính khách quan trong quá trình giải quyết. Để bảo đảm việc giải quyết tố cáo được khách quan, chính xác, đề nghị không giao thẩm quyền giải quyết tố cáo đối với người đã nghỉ hưu cho người đứng đầu cơ quan, tổ chức nơi người đó đã công tác trước đây, mà nên giao cho một bên thứ ba thực hiện, chẳng hạn như cơ quan thanh tra Nhà nước hoặc là cơ quan cấp trên một cấp”, bà Nguyễn Thị Mai Hoa nhấn mạnh.