Tạo môi trường thuận lợi cho việc làm chủ và ứng dụng thành tựu khoa học và công nghệ tiên tiến

Tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, mục đích ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ (SHTT) nhằm tạo hành lang pháp lý vững chắc và thuận lợi cho hoạt động bảo hộ quyền SHTT, đặc biệt đối với một số lĩnh vực Việt Nam có tiềm năng, lợi thế; thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển thị trường SHTT; tạo môi trường thuận lợi cho tiếp thu, hấp thụ, làm chủ và ứng dụng thành tựu khoa học và công nghệ tiên tiến.

Quan điểm xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật SHTT nhằm thể chế hóa, cụ thể hóa kịp thời chủ trương của Đảng, đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật và các cam kết quốc tế; giải quyết khoảng trống pháp lý trước xu thế phát triển mới; xác định các vấn đề vướng mắc để kịp thời sửa đổi, tháo gỡ, tạo thuận lợi cho hoạt động xác lập, khai thác quyền SHTT; đổi mới tư duy và phương thức quản lý nhà nước về hoạt động SHTT, giảm thiểu gánh nặng về thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân liên quan.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật SHTT kế thừa phạm vi điều chỉnh như Luật SHTT hiện hành và giữ nguyên đối tượng áp dụng như Luật SHTT hiện hành. Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung 75 điều; tập trung vào 05 nhóm nội dung chính sách: Chính sách “Hỗ trợ tạo ra và khai thác thương mại các đối tượng quyền SHTT nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo”; Chính sách “Đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho việc đăng ký, xác lập quyền SHTT”; Chính sách “Nâng cao hiệu quả của hoạt động bảo vệ quyền SHTT”’; Chính sách “Bảo đảm thi hành đầy đủ cam kết quốc tế của Việt Nam về bảo hộ SHTT trong quá trình hội nhập”; Chính sách “Cập nhật các vấn đề mới trong bảo hộ SHTT trên thế giới phù hợp với chính sách và trình độ phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam”.

Thay mặt cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng khẳng định, Ủy ban tán thành sự cần thiết, mục đích xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật SHTT nêu tại Tờ trình của Chính phủ. Hồ sơ dự án Luật đã được Chính phủ chuẩn bị nghiêm túc, công phu, đáp ứng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Nội dung dự thảo Luật phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng; bảo đảm tính hợp hiến, cơ bản bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, tính tương thích với điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên. Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, rà soát, hoàn thiện các quy định của dự thảo Luật liên quan trí tuệ nhân tạo để đáp ứng yêu cầu phát triển, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của chủ thể quyền SHTT; đáp ứng yêu cầu đổi mới tư duy lập pháp, tăng cường phân cấp, phân quyền và chuyển đổi số trong quản lý nhà nước về SHTT.

 Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng

Về giới hạn quyền SHTT (sửa đổi Điều 7 của Luật SHTT), Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị chỉnh lý khoản 4 Điều 7 để tránh cách hiểu giới hạn phạm vi các biện pháp bảo vệ quyền của chủ thể quyền SHTT là chỉ thông qua biện pháp tố tụng (khởi kiện) so với các biện pháp khác để bảo vệ quyền SHTT theo quy định của Luật SHTT hiện hành.

Về tài chính dựa trên quyền SHTT (bổ sung Điều 8a vào Luật SHTT), Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cơ bản tán thành nội dung chính sách tại Điều này, đồng thời đề nghị làm rõ nội dung “chưa đáp ứng điều kiện để ghi nhận giá trị tài sản trong sổ kế toán” là theo quy định của pháp luật nào và thế nào là cơ chế “quản trị riêng” đối với quyền SHTT để bảo đảm minh bạch, chặt chẽ, khả thi trong tổ chức thực hiện.

 Quốc hội nghe Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo thẩm tra về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ

Về cấp giấy chứng nhận cho tổ chức quản lý tập thể quyền tác giả, quyền liên quan (sửa đổi Điều 56 của Luật SHTT), Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị không quy định nội dung bổ sung về tiêu chí (khoản 1a) và thủ tục hành chính “công nhận” của cơ quan nhà nước có thẩm quyền (khoản 1b) đối với các tổ chức quản lý tập thể quyền tác giả, quyền liên quan để tránh trùng lặp, mâu thuẫn với quy định của Luật SHTT hiện hành, đồng thời, không làm phát sinh thủ tục hành chính đối với việc thành lập các tổ chức quản lý tập thể quyền tác giả, quyền liên quan.

Về điều kiện kinh doanh, trình tự, thủ tục ghi nhận, xóa tên tổ chức dịch vụ đại diện quyền tác giả, quyền liên quan (sửa đổi Điều 57 của Luật SHTT), Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, dự thảo Luật bổ sung quy định tổ chức dịch vụ đại diện quyền tác giả, quyền liên quan là ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.

Các đại biểu Quốc hội tham dự phiên họp

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo dự thảo Luật đánh giá kỹ tác động chính sách so với yêu cầu cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh theo Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 04/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân. Trường hợp vẫn bổ sung quy định nêu trên thì đề nghị cần bổ sung nội dung chuyển tiếp tại Điều 3 của dự thảo Luật cho phù hợp, đầy đủ.

Về trách nhiệm pháp lý về quyền tác giả, quyền liên quan đối với doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian (sửa đổi Điều 198b của Luật SHTT), Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị bổ sung quy định về trách nhiệm của doanh nghiệp trung gian trong việc cung cấp các thông tin xác định, định danh đối tượng xâm phạm quyền SHTT để có cơ sở xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực này. Bên cạnh đó, đối với các điều, khoản khác của Luật SHTT được sửa đổi, bổ sung trong dự thảo Luật, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo chỉnh lý quy định về ủy quyền đại diện trong các thủ tục liên quan đến quyền sở hữu công nghiệp tại Điều 107 để thống nhất với quy định của Bộ luật Dân sự; Rà soát các điều kiện cấp thẻ giám định viên SHTT tại Điều 201 để phù hợp với tính chất chuyên môn kỹ thuật của hoạt động giám định SHTT; Chỉnh lý quy định tại khoản 4 Điều 219a vì việc quy định cơ chế sử dụng ngân sách đối với hoạt động SHTT đặc thù thuộc thẩm quyền của Chính phủ theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước; Rà soát các quy định có liên quan đến SHTT tại một số dự thảo luật như Luật Đầu tư (sửa đổi), Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ, Luật Công nghệ cao (sửa đổi), Luật Chuyển đổi số... trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 10 để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật; Rà soát các chính sách mới của dự thảo Luật để quy định nội dung chuyển tiếp bảo đảm đầy đủ, khả thi.