Sửa đổi Nghị quyết về tiếp xúc cử tri: Cần chế tài để các ĐBQH gần dân hơn
- 22/08/2012
Ngày 20-8, UBTVQH thảo luận về việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết liên tịch số 06/2004/NQLT/UBTVQH11-ĐCT UBTƯMTTQ Việt Nam ngày 10-9-2004 giữa Ủy ban thường vụ Quốc hội khóa XI và Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hướng dẫn về việc đại biểu Quốc hội tiếp xúc cử tri (TXCT).
Đổi mới hơn nữa cách TXCT
Trong hơn 7 năm thực hiện Nghị quyết, hầu hết các Đoàn ĐBQH đã quan tâm, phối hợp triển khai việc tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật về công tác TXCT, nhờ đó, nhận thức của ĐBQH, của cử tri và của các cơ quan hữu quan đã được nâng lên. Điều đó thể hiện rất rõ ở kết quả hoạt động TXCT của ĐBQH ở địa phương từng bước đi vào nền nếp, có chiều sâu; mối quan hệ giữa ĐBQH và cử tri ngày càng củng cố, gắn bó chặt chẽ. Tuy vậy, công tác tuyên truyền, phổ biến Nghị quyết liên tịch trong những năm qua chưa thật sự đáp ứng được yêu cầu thực tiễn đặt ra. Nhận thức vai trò trách nhiệm đối với công tác TXCT của ĐBQH có lúc, có nơi chưa thật sự sâu sắc, nhất là tiếp xúc với cử tri nơi cư trú, nơi làm việc. Nhiều cử tri ở vùng sâu, vùng xa còn hạn chế trong việc nhận thức về hoạt động TXCT, còn quan niệm ĐBQH là người có khả năng giải quyết "mọi việc trên đời” nên khi tiếp xúc với đại biểu, họ thường đề đạt đến tất cả các vấn đề thuộc thẩm quyền của cấp xã, cấp huyện, cấp tỉnh, ít đề cập đến các vấn đề lớn ở tầm vĩ mô.
Một buổi tiếp xúc cử tri của ĐBQH (Ảnh Trang tin điện tử Rạch Giá)
Lần này, UBTVQH chủ trương đổi mới công tác TXCT theo hướng gần dân hơn, hiệu quả thiết thực hơn. Nổi bật là các ý kiến bày tỏ băn khoăn về hình thức TXCT. Đa số các ý kiến tán thành chuyển từ TXCT theo Đoàn QH thành theo ĐBQH. Chủ tịch Hội đồng Dân tộc QH K’sor Phước tổng hợp số lần TXCT được bình quân 3.000 lượt, thu thập được 48 ý kiến/năm. Ông cho rằng nếu thực hiện TXCT theo từng ĐBQH sẽ rất hiệu quả. Ngoài TXCT tại các hội nghị, các thành viên nhất trí có thể TXCT qua các cuộc họp của HĐND, thông qua các phương tiện thông tin đại chúng…
Cách thức nào là tốt nhất?
Các thành viên UBTVQH nhất trí đối thoại trực tiếp với cử tri, không nên quy định tiếp xúc qua điện thoại hoặc email để loại trừ những tình huống kém hiệu quả, phức tạp xảy ra. TXCT và tiếp dân khác nhau. Cử tri thường kết hợp những cuộc gặp này để tranh thủ khiếu nại và tố cáo. Do vậy các thành viên UBTVQH cho rằng, cần có quy định nội dung cụ thể, rõ ràng trong những cuộc TXCT để mang lại hiệu quả hơn. Có thể TXCT theo chuyên đề. Cần có những điều cấm kỵ đối với cả hai bên trong những cuộc TXCT như: Không tiếp xúc đối với những đối tượng cử tri có biểu hiện gây rối, làm mất trật tự… Làm thế nào để tăng cường trách nhiệm đối với cả cử tri và ĐBQH trong những lần tiếp xúc cũng là những băn khoăn của UBTVQH. Đối với ĐBQH chuyên trách ở TƯ, không chỉ TXCT tại địa bàn nơi mình ứng cử mà có thể tiếp xúc với cử tri ở các tỉnh khác. Tuy nhiên, các ĐBQH không chuyên trách muốn TXCT ở nơi khác nơi mình ứng cử thì nên cân nhắc.
Các thành viên UBTVQH cũng đề nghị cần có những cuộc TXCT trước và sau mỗi kỳ họp. Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội Trương Thị Mai cho rằng: Cần phải có chế tài bắt buộc các ĐB phải quay trở lại trả lời cho dân biết về kết quả xử lý ý kiến cử tri qua các thời kỳ. Chủ nhiệm Ủy ban KHCN&MT Phan Xuân Dũng dẫn ra kinh nghiệm TXCT ở một số nước và đề xuất cần phải đưa vào Nghị quyết liên tịch quy định có thể thực hiện TXCT theo phương thức phi hành chính, tạo điều kiện để bà con có thể đến dự đông đủ hơn. Cần có những buổi TXCT nhận xét, phản biện vào dịp cuối năm để nâng cao trách nhiệm, uy tín của ĐBQH.
Cần cơ chế giám sát ở tất cả các cấp Mặt trận
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu băn khoăn về những nỗ lực đóng góp của các cử tri khi tham dự TXCT. Họ phải vượt qua những chặng đường có khi khó khăn, gian khổ, phải nghỉ làm để đến với hội nghị. Cho nên, cần có khoản kinh phí bù đắp chi phí cho họ. Có ý kiến băn khoăn về những cuộc TXCT của các ĐBQH chuyên trách đến những nơi không phải nơi mình ứng cử. Khi đó, họ rất cần một khoản kinh phí để trang trải những chi phí phát sinh. Cho nên Nghị quyết liên tịch cần quan tâm đến nguồn kinh phí TXCT.
Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh cơ chế giám sát ở tất cả các cấp của MTTQ Việt Nam trong công tác TXCT. "Các báo cáo TXCT của Thường trực MTTQ Việt Nam trong các kỳ họp QH rất ấn tượng và nhiều khi được lấy làm cơ sở cho các cuộc chất vấn các thành viên Chính phủ” – Chủ tịch nói. Ông kỳ vọng: Sự đổi mới TXCT lần này sẽ tạo đà tốt cho sự phối hợp hiệu quả giữa hai cơ quan QH và MTTQ Việt Nam trong việc thu thập những ý kiến, tâm tư, nguyện vọng và cả những thắc mắc của người dân không chỉ với QH mà còn với Đảng và Nhà nước.
Đại diện Ban soạn thảo Nghị quyết tiếp thu các ý kiến của UBTVQH và hứa sẽ hoàn thiện văn bản này sớm trình UBTVQH thông qua trong thời gian tới.