Sửa đổi, bổ sung 11 luật về quân sự, quốc phòng liên quan đến tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp

Sửa đổi, bổ sung một số điều về vị trí, vai trò, thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ thuộc lĩnh vực quân sự, quốc phòng

Theo Tờ trình của Chính phủ, việc nghiên cứu sửa đổi, bổ sung 11 Luật liên quan về quân sự, quốc phòng là hết sức cần thiết, nhằm thể chế hóa kịp thời, đầy đủ chủ trương, định hướng trong các Văn kiện, Nghị quyết của Đảng, Kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, quy định của Hiến pháp, Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) liên quan đến việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp. Về phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, dự án Luật tập trung sửa đổi, bổ sung một số điều về vị trí, vai trò, thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ thuộc lĩnh vực quân sự, quốc phòng liên quan đến tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp.

Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng trình bày Tờ trình của Chính phủ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều 11 luật về quân sự, quốc phòng

Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết, dự thảo Luật gồm 12 điều, trong đó 11 điều sửa đổi, bổ sung 11 luật và 01 điều về hiệu lực thi hành.

Về sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Quốc phòng, (1) Xác định xây dựng phòng thủ khu vực, xây dựng cấp xã làm nền tảng để bảo vệ địa phương; (2) Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban bố lệnh giới nghiêm tại một hoặc một số địa phương cấp xã và việc Ủy ban nhân dân cấp xã ban bố lệnh giới nghiêm tại một hoặc một số khu vực trên địa bàn quản lý.

Về sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam, (1) Bỏ một số chức danh Chỉ huy trưởng, Chính ủy Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng cấp tỉnh, Phó Chỉ huy trưởng, Phó Chính ủy Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng cấp tỉnh, Chỉ huy trưởng, Chính viên Ban chỉ huy quân sự cấp huyện, Phó Chỉ huy trưởng, Chính trị viên phó Ban chỉ huy quân sự cấp huyện; (2) Bổ sung trách nhiệm Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh quyết định gọi đào tạo sĩ quan dự bị và gọi sĩ quan dự bị vào phục vụ tại ngũ, huấn luyện, kiểm tra sẵn sàng động viên, sẵn sàng chiến đấu đối với cán bộ, công chức, hạ sĩ quan dự bị cư trú tại địa phương.

Đoàn Chủ tịch chủ trì, điều hành Phiên họp

Về sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Nghĩa vụ quân sự, (1) Chuyển thẩm quyền của cấp huyện lên cấp tỉnh đối với một số nhiệm vụ; (2) Chuyển thẩm quyền của cấp huyện về cấp xã đối với một số nhiệm vụ; (3) Chuyển thẩm quyền của Ban chỉ huy quân sự cấp huyện về Ban chỉ huy phòng thủ khu vực quyết định một số nhiệm vụ.

Về sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Phòng không nhân dân, (1) Xác định trọng điểm phòng không nhân dân cấp xã; (2) Chuyển trách nhiệm về chỉ huy phòng không nhân dân từ Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp huyện sang Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy phòng thủ khu vực trong chỉ đạo, thực hiện các nhiệm vụ về phòng không nhân dân; (3) Bổ sung nhiệm vụ của Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy phòng thủ khu vực, Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã được quyền ra lệnh chế áp, tạm giữ tàu bay không người lái, phương tiện bay khác trên địa bàn quản lý.

Về sửa đổi, bổ sung một số định của Luật Phòng thủ dân sự, (1) Chuyển một số nhiệm vụ từ Ủy ban nhân dân cấp huyện xuống Ủy ban nhân dân cấp xã trong áp dụng, chỉ huy lực lượng trong phòng thủ dân sự; (2) Bổ sung nhiệm vụ của Ban chỉ huy phòng thủ khu vực trong tham mưu cho Ban chỉ huy phòng thủ dân sự cấp tỉnh chỉ đạo Ban chỉ huy phòng thủ dân sự cấp xã trong tổ chức, chỉ đạo, điều hành về phòng thủ dân sự trên địa bàn quản lý.

Về sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Dân quân tự vệ, Bổ sung trung đội Dân quân phòng không, pháo binh trong tổ chức Dân quân tự vệ; Sửa đổi quy định Chỉ huy trưởng là Ủy viên Ủy ban nhân dân cấp xã thành Chỉ huy trưởng, trợ lý là công chức để phù hợp với dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương và Luật Cán bộ, công chức đang sửa đổi.

Chính phủ trình Quốc hội xem xét áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn đối với việc xem xét, thông qua dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều 11 luật về quân sự, quốc phòng tại Kỳ họp thứ 9.

Cơ quan thẩm tra nhất trí trình Quốc hội xem xét, thông qua Luật tại Kỳ họp thứ 9 theo quy trình, thủ tục rút gọn

Trình bày Báo cáo tóm tắt thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới cho biết, Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại (QPANĐN) tán thành sự cần thiết ban hành Luật với những cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ, nhằm thể chế hoá quan điểm chỉ đạo của Đảng về tiếp tục sắp xếp tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp, sắp xếp, tổ chức lại các cơ quan, đơn vị, tạo cơ sở pháp lý thống nhất thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về quốc phòng, quân sự, xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc từ cơ sở, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, biên phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân; bảo đảm phù hợp, thống nhất trong hệ thống pháp luật khi sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2013 và các luật liên quan đến tổ chức bộ máy nhà nước.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới trình bày Báo cáo tóm tắt thẩm tra dự án Luật

Ủy ban QPANĐN cơ bản nhất trí về phạm vi sửa đổi, bổ sung của dự thảo Luật để thể chế hóa các quan điểm của Đảng, các kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị về tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp và Đề án số 839-ĐA/QUTW ngày 25/4/2025 của Quân ủy Trung ương về tiếp tục sắp xếp tổ chức quân sự địa phương “tinh, gọn, mạnh” đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Hồ sơ dự án Luật cơ bản đáp ứng yêu cầu của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025; đồng thời, nhất trí trình Quốc hội xem xét, thông qua Luật tại Kỳ họp thứ 9 theo quy trình, thủ tục rút gọn.

Về các nội dung cụ thể của dự thảo Luật, Ủy ban QPANĐN cơ bản nhất trí với dự thảo Luật, thống nhất cao với nội dung sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng (Điều 3); Luật Nghĩa vụ quân sự (Điều 4); Luật Phòng không nhân dân (Điều 6); Luật Lượng lượng dự bị động viên (Điều 7); Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự (Điều 9); Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh (Điều 11) bảo đảm phù hợp với các kết luận của Bộ Chính trị về tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp và phù hợp với Đề án 839-ĐA/QUTW.

Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc phòng (Điều 1), có ý kiến đề nghị làm rõ sự khác nhau về vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và việc chỉ đạo, chỉ huy giữa “khu vực phòng thủ” và “phòng thủ khu vực” để tránh chồng chéo, thống nhất về cách hiểu và thuận lợi trong tổ chức thực hiện; đồng thời làm rõ vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của “Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực” sau khi sắp xếp tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp.

Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Biên phòng Việt Nam (Điều 5), có ý kiến đề nghị bổ sung quyền hạn của Chỉ huy trưởng Bộ chỉ huy quân sự tỉnh, Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy Bộ đội Biên phòng để có cơ sở giao Chính phủ quy định chi tiết hướng dẫn thi hành Luật, đặc biệt là quy định về thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính liên quan đến quốc phòng, quân sự.

Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng thủ dân sự (Điều 8), có ý kiến cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung điểm a và điểm b khoản 3 Điều 7 về cấp độ phòng thủ dân sự chưa hợp lý, đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu để quy định cụ thể hơn, bảo đảm phân biệt rõ được hai cấp độ phòng thủ dân sự, để dễ áp dụng trong thực tiễn.

Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dân quân tự vệ (Điều 10), một số ý kiến đề nghị làm rõ hơn về một số quy định: bổ sung cấp xã tổ chức “trung đội Dân quân phòng không, pháo binh” tại khoản 2 Điều 15; bổ sung “hải đội dân quân thường trực” tại b khoản 1 Điều 23, bổ sung đối tượng “Dân quân tự vệ” tại điểm c khoản 2 Điều 43.

Tại điểm a, điểm d khoản 1 Điều 20: Có ý kiến đề nghị cân nhắc việc bổ sung quy định: Chỉ huy trưởng, Phó chỉ huy trưởng là công chức, Chỉ huy trưởng là Ủy viên Ủy ban nhân dân; không bổ sung chức danh Trợ lý để bảo đảm thống nhất, tránh chồng chéo trong hệ thống pháp luật. Ý kiến khác đề nghị nghiên cứu, giao Chính phủ quy định cụ thể về vị trí của Ban chỉ huy quân sự cấp xã trong Luật Cán bộ, công chức.

Ủy ban QPANĐN đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu các ý kiến trên để chỉnh lý dự thảo Luật bảo đảm chặt chẽ, thống nhất và khả thi./.