Hoàn thiện cơ sở pháp lý phục vụ xây dựng và phát triển công nghiệp an ninh trong kỷ nguyên phát triển

Tham dự Phiên họp về phía cơ quan soạn thảo - Bộ Công an có Thượng tướng Lê Quốc Hùng, Thứ trưởng Bộ Công an.

Cùng dự có Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương; đại diện Bộ Quốc phòng, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Nội vụ, Bộ Tư pháp, Kiểm toán Nhà nước, Ban Nội chính Trung ương.

Thượng tướng Lê Quốc Hùng, Thứ trưởng Bộ Công an trình bày Tờ trình tóm tắt về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp

Kịp thời quy phạm hóa chủ trương của Đảng về xây dựng công nghiệp an ninh trong kỷ nguyên phát triển, vươn mình của dân tộc

Theo Tờ trình của Chính phủ về dự án Luật, Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 7, đã thể chế hóa các chủ trương lớn của Đảng về phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh, quy phạm hóa các chính sách có tính đột phá để tạo động lực thúc đẩy công nghiệp quốc phòng, công nghiệp an ninh mang dấu ấn riêng, tạo vị thế chiến lược mới cho Việt Nam với phương châm “tự lực, tự cường” trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc và bảo đảm an ninh quốc gia và có tính “lưỡng dụng”.

Tuy nhiên, ngay sau khi Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp được thông qua, nhiều chủ trương, chính sách lớn của Đảng có liên quan đến công nghiệp an ninh đã được ban hành mới, như các Nghị quyết của Bộ Chính trị: Nghị quyết số 57, Nghị quyết số 59, Nghị quyết số 66, Nghị quyết số 68… Đặc biệt, Kết luận số 158-KL/TW của Bộ Chính trị về xây dựng công nghiệp an ninh trong kỷ nguyên phát triển, vươn mình của dân tộc đề ra nhiều chủ trương, định hướng mới chưa được thể chế hóa trong Luật và cần được tiếp tục nghiên cứu, đưa vào nội dung của Luật để hoàn thiện cơ sở pháp lý phục vụ xây dựng và phát triển công nghiệp an ninh.

Về cơ sở thực tiễn, so với thời điểm Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp được Quốc hội thông qua, hệ thống cơ sở công nghiệp an ninh đã và đang có nhiều sự điều chỉnh cả về quy mô và chất lượng. Trong đó, Bộ Công an đã tiếp nhận quyền đại diện chủ sở hữu vốn Nhà nước tại MobiFone từ Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, tiếp nhận quyền đại diện chủ sở hữu vốn Nhà nước tại FPT Telecom từ Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước... Vừa qua, Chính phủ đã giao Bộ Công an xây dựng, đưa vào vận hành Trung tâm Dữ liệu quốc gia số 1, là cơ sở quan trọng thúc đẩy phát triển các doanh nghiệp công nghệ dữ liệu gắn với bảo đảm an ninh, an toàn thông tin và bảo mật dữ liệu.

Bên cạnh đó, Hiệp hội Dữ liệu quốc gia và Hiệp hội An ninh mạng quốc gia được thành lập, do đồng chí Bộ trưởng Bộ Công an là Chủ tịch, nhằm kết nối các cơ quan quản lý, doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân hoạt động trong lĩnh vực dữ liệu, hướng tới xây dựng hệ sinh thái dữ liệu vững mạnh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế số và gia tăng giá trị dữ liệu trong nền kinh tế quốc dân; bảo đảm an ninh mạng theo định hướng, chiến lược về an ninh mạng, góp phần bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Tờ trình của Chính phủ nêu rõ, đây là những tiền đề vững chắc để hình thành Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia, đồng thời, đặt ra yêu cầu phải có cơ chế, chính sách đặc thù, phù hợp, đặc biệt về nguồn lực tài chính để tháo gỡ các điểm nghẽn, rào cản, khó khăn trong quá trình nghiên cứu, phát triển và ứng dụng các sản phẩm khoa học, công nghệ an ninh.

Về kinh nghiệm quốc tế, nghiên cứu, khảo sát kinh nghiệm phát triển công nghiệp an ninh của các nước tiên tiến trên thế giới (Mỹ, Nga, Pháp, Israel...) đều cho thấy cần thiết hình thành Tổ hợp công nghiệp an ninh mạng, cùng các Quỹ đầu tư và cơ chế đặc thù để đủ sức phát triển, làm chủ và bảo vệ các công nghệ chiến lược, sản xuất các sản phẩm công nghiệp an ninh lưỡng dụng hiện đại đáp ứng yêu cầu bảo đảm an ninh, an toàn trong nước và xuất khẩu.

Do đó, việc xây dựng, ban hành dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp để kịp thời quy phạm hóa chủ trương của Đảng về xây dựng công nghiệp an ninh trong kỷ nguyên phát triển, vươn mình của dân tộc là rất cần thiết.

Các Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Nguyễn Đức Hải dự Phiên họp

Quy định hình thành Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia, thiết lập Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh

Chính phủ đề xuất xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp theo trình tự, thủ tục rút gọn để trình Quốc hội khóa XV cho ý kiến và thông qua tại Kỳ họp thứ 10.

Dự thảo Luật gồm 2 Điều, tập trung sửa đổi, bổ sung các nội dung theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, trọng tâm là quy định về hình thành Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia và thiết lập Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh.

Về thiết lập Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh, Chính phủ đề xuất sửa đổi, bổ sung cụ thể như sau:

- Sửa đổi quy định tại khoản 3 Điều 20 (Nguồn lực tài chính cho công nghiệp quốc phòng, an ninh) như sau: “3. Nguồn từ Quỹ công nghiệp quốc phòng, Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh và các quỹ hợp pháp khác chi cho công nghiệp quốc phòng, an ninh".

- Sửa đổi, bổ sung điểm a khoản 4 Điều 21 (Quản lý nguồn lực tài chính cho công nghiệp quốc phòng, an ninh) về sử dụng lợi nhuận sau thuế trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của cơ sở công nghiệp quốc phòng nòng cốt, công nghiệp an ninh nòng cốt sau khi trích lập các quỹ theo quy định của pháp luật như sau: “a) Cơ sở công nghiệp quốc phòng nòng cốt trích lập Quỹ công nghiệp quốc phòng; cơ sở công nghiệp an ninh nòng cốt trích lập Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh;”.

- Sửa đổi Điều 22 (Quỹ công nghiệp quốc phòng, an ninh) để tách biệt thành 02 Quỹ riêng là Quỹ công nghiệp quốc phòng và Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh. Đồng thời, do không sử dụng quỹ chung nên phân cấp quản lý Quỹ công nghiệp quốc phòng từ Chính phủ cho Bộ Quốc phòng, giao Bộ Công an quản lý Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh để thể chế hóa nội dung Kết luận số 158-KL/TW của Bộ Chính trị. Ngoài ra, bổ sung một số quy định đặc thù của Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh gồm nguồn tài chính từ đóng góp của các thành viên tham gia Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia, nguyên tắc hoạt động chấp nhận rủi ro, đầu tư mạo hiểm nhằm xây dựng, phát triển công nghiệp an ninh, đặc biệt, khẳng định nguyên tắc không trùng nội dung chi với Quỹ công nghiệp quốc phòng và Quỹ phát triển dữ liệu quốc gia.

Về hình thành Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia, Chính phủ đề xuất bổ sung 01 mục về Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia vào chương II, gồm 04 Điều, quy định về chức năng, nhiệm vụ, thành phần của tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia (Điều 45a), hạt nhân tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia (Điều 45b), thành viên tham gia tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia (Điều 45c) và chính sách của Nhà nước đối với tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia. Nội dung bổ sung cơ bản tương đồng với quy định về Tổ hợp công nghiệp quốc phòng tại Mục 7 Chương II, tuy nhiên, quy định cụ thể những nội dung đặc thù của Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia so với Tổ hợp công nghiệp quốc phòng để tránh trùng dẫm, chồng chéo và thể chế hóa yêu cầu của Bộ Chính trị về Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia.

Thượng tướng Lê Tấn Tới, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại trình bày Báo cáo tóm tắt Thẩm tra dự án Luật 

Hoàn thiện đồng bộ hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách, tạo lập môi trường phát triển công nghiệp an ninh

Trình bày Báo cáo tóm tắt Thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại, Thượng tướng Lê Tấn Tới cho biết, Ủy ban QPANĐN nhất trí về sự cần thiết ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh (CNQPAN) và động viên công nghiệp nhằm quán triệt và kịp thời thể chế hóa Kết luận số 158-KL/TW, ngày 26/5/2025 của Bộ Chính trị về xây dựng công nghiệp an ninh trong kỷ nguyên phát triển, vươn mình của dân tộc; góp phần hoàn thiện đồng bộ hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách, tạo lập môi trường phát triển công nghiệp an ninh (CNAN), đáp ứng nhu cầu cấp bách của tình hình thực tiễn hiện nay.

Ủy ban QPANĐN nhất trí với các quy định được bổ sung về Quỹ đầu tư phát triển CNAN trong dự thảo Luật nhằm thể chế kịp thời Kết luận số 158-KL/TW của Bộ Chính trị với các cơ chế đặc thù, chấp nhận rủi ro, được đầu tư mạo hiểm vào các hoạt động liên quan để xây dựng CNAN; nhất trí với đề xuất điều chỉnh tên gọi “Quỹ công nghiệp quốc phòng, an ninh” thành “Quỹ công nghiệp quốc phòng” nhằm tách bạch thành 02 quỹ riêng là Quỹ CNQP và Quỹ đầu tư phát triển CNAN.

Về Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia, Ủy ban QPANĐN cơ bản nhất trí với đề xuất của Chính phủ là bổ sung vào Chương II một mục mới về Tổ hợp CNAN quốc gia nhằm thể chế quan điểm chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Kết luận số 158-KL/TW về hình thành Tổ hợp CNAN quốc gia do Nhà nước dẫn dắt, định hướng, với hạt nhân là các cơ sở công nghiệp nòng cốt thuộc Bộ Công an, sự tham gia của các tổ chức, doanh nghiệp trong, ngoài Công an nhân dân.

Thứ trưởng Bộ Công an, Thượng tướng Lê Quốc Hùng và Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương

Bên cạnh đó, Ủy ban QPANĐN cũng cơ bản nhất trí với nội dung Điều 45b quy định về hạt nhân Tổ hợp CNAN quốc gia; với nội dung Điều 45c quy định về thành viên tham gia Tổ hợp CNAN quốc gia với các quy định đặc thù riêng so với thành phần khác tham gia Tổ hợp CNQP, phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ của Tổ hợp CNAN quốc gia. Ủy ban QPANĐN cơ bản nhất trí với nội dung Điều 45d quy định chính sách của Nhà nước đối với Tổ hợp CNAN quốc gia với các nội dung vừa bảo đảm tính tương đồng tương đối giữa Tổ hợp CNAN quốc gia với Tổ hợp CNQP, vừa thể hiện được các đặc thù riêng của Tổ hợp CNAN quốc gia.

Cơ quan thẩm tra cũng cơ bản nhất trí nội dung sửa đổi khoản 6 Điều 79 theo hướng bổ sung “Hội đồng quản lý phát triển công nghiệp an ninh” thay thế “Cơ quan chuyên trách về công nghiệp an ninh”; bổ sung khoản 7 Điều 79 quy định trách nhiệm của Bộ Công an trong quản lý, thực hiện hoạt động chứng nhận phù hợp của sản phẩm, dịch vụ CNAN.

Về hiệu lực thi hành Luật, do hầu hết các nội dung được sửa đổi, bổ sung đều giao Chính phủ quy định chi tiết, đề nghị cân nhắc thời điểm có hiệu lực thi hành cho phù hợp.

Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Trường Giang phát biểu

Cho ý kiến về dự án Luật, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Trường Giang bày tỏ đồng tình với sự cần thiết ban hành Luật. Về thời điểm có hiệu lực thi hành Luật, theo ông Nguyễn Trường Giang, Luật công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp mới có hiệu lực từ ngày 01 tháng 7 năm 2025, vì vậy, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật này không nên có hiệu lực ngay từ lúc ban hành mà cần có một khoảng thời gian để các cơ quan liên quan có thời gian chuẩn bị ban hành các văn bản quy định chi tiết.

Liên quan đến vấn đề quỹ, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Trường Giang tán thành với việc tách thành 2 quỹ riêng biệt là Quỹ công nghiệp quốc phòng và Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh. Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật và Tư pháp nhấn mạnh, cần bảo đảm 2 quỹ này không trùng lắp về nhiệm vụ chi với một số quỹ hiện hành như Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia, Quỹ phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của các Bộ, ngành… Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Trường Giang cũng lưu ý cần rà soát Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp đã ban hành ngày 27/6/2024 theo tinh thần của Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, đồng thời tham khảo thêm các quy định của Luật Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo được Quốc hội thông qua ngày 27/6/2025 để bổ sung các nguyên tắc hoạt động cho 2 quỹ này.

Giải trình các ý kiến đóng góp vào dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp, Thứ trưởng Bộ Công an, Thượng tướng Lê Quốc Hùng thay mặt cơ quan soạn thảo tiếp thu các ý kiến đóng góp của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Thượng tướng Lê Quốc Hùng, Thứ trưởng Bộ Công an giải trình, tiếp thu các ý kiến tại Phiên họp

Thứ trưởng Bộ Công an, Thượng tướng Lê Quốc Hùng khẳng định, cơ quan soạn thảo đã rà soát Quỹ công nghiệp quốc phòng và Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh bảo đảm không trùng lắp về chức năng, nhiệm vụ với các quỹ hiện hành.

Bên cạnh đó, cơ quan soạn thảo sẽ tiến hành rà soát tính tương đồng của Tổ hợp công nghiệp quốc phòng và Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia để đảm bảo không trùng lắp, giao thoa, đồng hành và phát triển theo hướng công nghiệp quốc phòng và hướng công nghiệp chiến lược về an ninh.

Thứ trưởng Bộ Công an cũng nhấn mạnh, cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu thấu đáo các ý kiến đóng góp tại Phiên họp để Luật sau khi được thông qua và có hiệu lực sẽ phát huy hiệu quả trong thực tiễn, bảo đảm tính thống nhất, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.

Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương phát biểu kết luận Phiên họp

Xây dựng các cơ chế, chính sách vượt trội, phù hợp, đặc biệt về nguồn lực phát triển công nghiệp an ninh

Phát biểu kết luận Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Chính phủ, Bộ Công an chủ động, tích cực, nỗ lực, trách nhiệm trong quá trình chuẩn bị hồ sơ dự án Luật, bảo đảm đầy đủ, đúng tiến độ theo quy định; Thường trực Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại khẩn trương tổ chức thẩm tra dự án Luật bảo đảm chất lượng.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí với sự cần thiết ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp; cơ bản nhất trí với nhiều nội dung trong dự thảo luật do Chính phủ trình và thẩm tra của Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại. Dự án Luật đủ điều kiện để Quốc hội xem xét tại Kỳ họp thứ 10, thông qua theo quy trình rút gọn.

Để tiếp tục hoàn thiện dự án Luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát các chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng về công nghiệp quốc phòng, công nghiệp an ninh, nhất là Kết luận số 158-KL/TW, ngày 26/5/2025 của Bộ Chính trị về xây dựng CNAN trong kỷ nguyên phát triển, vươn mình của dân tộc, bảo đảm thể chế hóa đầy đủ, toàn diện trong dự thảo Luật, đáp ứng nhu cầu cấp bách của tình hình thực tiễn phát triển của hệ thống cơ sở công nghiệp an ninh, hình thành Tổ hợp công nghiệp an ninh, thiết lập Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh và xây dựng các cơ chế, chính sách vượt trội, phù hợp, đặc biệt về nguồn lực để tháo gỡ các điểm nghẽn, rào cản khó khăn trong quá trình nghiên cứu, phát triển, ứng dụng các sản phẩm, dịch vụ công nghiệp an ninh, các cơ chế chính sách về miễn trừ trách nhiệm dân sự, hình sự.

Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương phát biểu kết luận Phiên họp

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị rà soát các quy định về Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh, Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia để phân định rõ ràng, không để trùng lặp nội dung chi của Quỹ công nghiệp quốc phòng và Quỹ công nghiệp an ninh; bổ sung các nguyên tắc để phát triển hai Quỹ này và giao Chính phủ quy định chi tiết.

Về Tổ hợp công nghiệp an ninh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý được thành lập trên cơ sở hạt nhân là doanh nghiệp nhà nước trên lĩnh vực an ninh, tương tự như Tổ hợp công nghiệp quốc phòng; đồng ý với chủ trương thành lập Hội đồng quản lý phát triển công nghiệp an ninh do Bộ trưởng Bộ Công an làm Chủ tịch Hội đồng và giao Chính phủ quy định chi tiết cho cả hai lĩnh vực quốc phòng và an ninh; nghiên cứu cơ chế quản lý, vận hành hoạt động của Tổ hợp công nghiệp an ninh cho hiệu quả, khả thi; cơ chế ưu đãi đối với sản phẩm, dịch vụ công nghiệp an ninh của Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia được hưởng các ưu đãi như sản phẩm, dịch vụ công nghiệp quốc phòng của Tổ hợp công nghiệp quốc phòng.

Bên cạnh đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị cân nhắc hiệu lực thi hành của Luật để bảo đảm thời gian cho việc xây dựng các văn bản quy phạm quy định chi tiết.

Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương phát biểu kết luận Phiên họp

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan soạn thảo khẩn trương có văn bản tiếp thu, giải trình ý kiến của Ủy Thường vụ Quốc hội và ý kiến thẩm tra của Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại để hoàn thiện hồ sơ dự án Luật trình Quốc hội, trong đó có những nội dung Nghị định quy định chi tiết. Trên cơ sở ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Phiên họp này, Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại phối hợp với Tổng Thư ký Quốc hội hoàn thiện, ban hành Thông báo kết luận và tổ chức thẩm tra chính thức dự án Luật để báo cáo Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 10./.