Gần với thực tiễn cuộc sống, đơn giản hóa thủ tục hành chính
- 26/08/2012
Sáng 24/8, tại Hà Nội, Ban soạn thảo dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cư trú đã họp phiên thứ nhất. Trung tướng Phạm Quý Ngọ, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an, Phó trưởng Ban soạn thảo dự án, chủ trì phiên họp. Cùng dự có đại diện lãnh đạo các bộ, ngành hữu quan, các đồng chí lãnh đạo một số Tổng cục, vụ, cục và các đơn vị trực thuộc Bộ Công an là thành viên Ban soạn thảo dự án Luật đã tham dự phiên họp.
Luật Cư trú có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2007. Tuy nhiên sau 5 năm thực hiện, bên cạnh những kết quả tích cực, Luật cũng đã bộc lộ những khó khăn, vướng mắc và sơ hở cần phải được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với tình hình mới, nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý cho việc thực hiện các biện pháp quản lý nhà nước về nơi cư trú.
Tại phiên họp, Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Anh, Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Công an), thành viên Ban soạn thảo dự án phát biểu nhấn mạnh, Luật Cư trú chưa quy định nghiêm cấm đối với trường hợp cho người khác đăng ký thường trú vào chỗ ở hợp pháp của mình để trục lợi nên chưa có chế tài xử lý. Khoản 1, điều 20 về điều kiện đăng ký thường trú vào thành phố trực thuộc TW quy định: “Công dân cư trú liên tục tại thành phố đó từ một năm trở lên và có chỗ ở hợp pháp thì được đăng ký thường trú”.
Tại phiên họp, Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Anh, Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Công an), thành viên Ban soạn thảo dự án phát biểu nhấn mạnh, Luật Cư trú chưa quy định nghiêm cấm đối với trường hợp cho người khác đăng ký thường trú vào chỗ ở hợp pháp của mình để trục lợi nên chưa có chế tài xử lý. Khoản 1, điều 20 về điều kiện đăng ký thường trú vào thành phố trực thuộc TW quy định: “Công dân cư trú liên tục tại thành phố đó từ một năm trở lên và có chỗ ở hợp pháp thì được đăng ký thường trú”.
(Trung tướng Phạm Quý Ngọ, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an, Phó trưởng Ban soạn thảo dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Cư trú và các thành viên Ban soạn thảo dự án.)
(Trung tướng Phạm Quý Ngọ, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an, Phó trưởng Ban soạn thảo dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Cư trú và các thành viên Ban soạn thảo dự án.)
Lợi dụng quy định thông thoáng này, nhiều trường hợp đã cho nhiều người nhập khẩu vào hộ khẩu nhà mình, nhưng thực tế những người nhập khẩu nhờ lại không sống trong gia đình đó, gây khó khăn trong công tác quản lý cư trú của địa phương. Khoản 3, điều 20 về điều kiện đăng ký thường trú vào thành phố trực thuộc TW quy định: “Những người vào làm trong các doanh nghiệp theo chế độ hợp đồng không xác định thời hạn thì được đăng ký thường trú ngay”, nhưng lại chưa có quy định để ngăn ngừa việc một số doanh nghiệp, thậm chí là doanh nghiệp “ma” lợi dụng quy định này để ký hợp đồng lao động không xác định thời hạn cho cả người không thuộc doanh nghiệp mình để họ đủ điều kiện đăng ký thường trú.
Trung tướng Phạm Quý Ngọ, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an, Phó trưởng Ban soạn thảo dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Cư trú và các thành viên Ban soạn thảo dự án.
Luật cũng quy định chưa chặt chẽ về việc xóa đăng ký thường trú nên thực tế đã có nhiều trường hợp được cấp giấy chuyển hộ khẩu để đăng ký thường trú tại nơi ở mới, nhưng vẫn không xóa thường trú tại nơi ở cũ dẫn đến tình trạng, một người thường trú ở hai nơi... Do các quy định thông thoáng về điều kiện đăng ký thường trú nên tại các thành phố lớn, đặc biệt là TP Hà Nội và TP HCM đã xuất hiện tình trạng nhiều đối tượng lạm dụng quy định này để nhập hộ khẩu, gây mất cân đối về phân bố dân cư và an sinh xã hội, tạo sức ép về các vấn đề xã hội liên quan đến vấn đề quản lý trật tự, an toàn xã hội.
Quá trình thảo luận, các đại biểu đều nêu quan điểm, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cư trú cho phù hợp với tình hình thực tế là cần thiết. Tuy nhiên phải đảm bảo quyền lợi cho người dân theo hướng gần với thực tiễn cuộc sống và đơn giản hóa thủ tục hành chính, nhưng phải thuận lợi cho các cơ quan nhà nước trong công tác quản lý. Sau khi nghe ý kiến của các đại biểu, Thứ trưởng Bộ Công an Phạm Quý Ngọ phát biểu tổng kết, Luật Cư trú rất gần cuộc sống của nhân dân, đặc biệt trong điều kiện kinh tế - xã hội và tốc độ đô thị hóa phát triển nhanh như hiện nay. Vì vậy, Ban soạn thảo dự án Luật tiếp thu sâu sắc các ý kiến đóng góp, đồng thời nghiên cứu thêm kinh nghiệm của các nước làm tốt về vấn đề này để tiếp tục hoàn thiện dự án Luật đầy đủ hơn trước khi trình Chính phủ. Theo kế hoạch, thời gian hoàn thành dự án Luật sẽ kết thúc vào tháng 3/2013.
Phạm vi của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cư trú tập trung vào một số vấn đề sau:
- Nghiêm cấm cho người khác đăng ký cư trú vào chỗ ở của mình để trục lợi; nghiêm cấm ký hợp đồng lao động không xác định thời hạn đối với người lao động không thuộc doanh nghiệp của mình.
- Nơi cư trú của trẻ em là nơi cư trú của cha, mẹ. Trong trường hợp nơi cư trú của cha, mẹ khác nhau thì nơi cư trú của trẻ em là nơi cư trú của mẹ.
- Điều kiện đăng ký thường trú ở thành phố trực thuộc TW: Phải có thời gian tạm trú từ 1 năm đến 3 năm. Các trường hợp đăng ký vào chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn hoặc ở nhờ phải đảm bảo diện tích mặt sàn tối thiểu 5m2 một người, và được người cho thuê, mượn hoặc ở nhờ đồng ý bằng văn bản. Riêng đối với các quận nội thành của Hà Nội và TP HCM, công dân phải có chỗ ở hợp pháp là nhà ở thuộc sở hữu của mình, hoặc nhà được cơ quan, tổ chức, cá nhân có đăng ký kinh doanh nhà ở cho thuê lâu dài và đã tạm trú liên tục tại chỗ từ 2 năm trở lên.
Ngoài ra, dự thảo Luật còn đề nghị sửa đổi, bổ sung về việc xóa đăng ký thường trú; thay đổi đăng ký thường trú trong trường hợp chuyển chỗ ở hợp pháp; sửa đổi về tạm trú, lưu trú và khai báo tạm vắng.
Lợi dụng quy định thông thoáng này, nhiều trường hợp đã cho nhiều người nhập khẩu vào hộ khẩu nhà mình, nhưng thực tế những người nhập khẩu nhờ lại không sống trong gia đình đó, gây khó khăn trong công tác quản lý cư trú của địa phương. Khoản 3, điều 20 về điều kiện đăng ký thường trú vào thành phố trực thuộc TW quy định: “Những người vào làm trong các doanh nghiệp theo chế độ hợp đồng không xác định thời hạn thì được đăng ký thường trú ngay”, nhưng lại chưa có quy định để ngăn ngừa việc một số doanh nghiệp, thậm chí là doanh nghiệp “ma” lợi dụng quy định này để ký hợp đồng lao động không xác định thời hạn cho cả người không thuộc doanh nghiệp mình để họ đủ điều kiện đăng ký thường trú.
Trung tướng Phạm Quý Ngọ, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an, Phó trưởng Ban soạn thảo dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Cư trú và các thành viên Ban soạn thảo dự án.
Luật cũng quy định chưa chặt chẽ về việc xóa đăng ký thường trú nên thực tế đã có nhiều trường hợp được cấp giấy chuyển hộ khẩu để đăng ký thường trú tại nơi ở mới, nhưng vẫn không xóa thường trú tại nơi ở cũ dẫn đến tình trạng, một người thường trú ở hai nơi... Do các quy định thông thoáng về điều kiện đăng ký thường trú nên tại các thành phố lớn, đặc biệt là TP Hà Nội và TP HCM đã xuất hiện tình trạng nhiều đối tượng lạm dụng quy định này để nhập hộ khẩu, gây mất cân đối về phân bố dân cư và an sinh xã hội, tạo sức ép về các vấn đề xã hội liên quan đến vấn đề quản lý trật tự, an toàn xã hội.
Quá trình thảo luận, các đại biểu đều nêu quan điểm, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cư trú cho phù hợp với tình hình thực tế là cần thiết. Tuy nhiên phải đảm bảo quyền lợi cho người dân theo hướng gần với thực tiễn cuộc sống và đơn giản hóa thủ tục hành chính, nhưng phải thuận lợi cho các cơ quan nhà nước trong công tác quản lý. Sau khi nghe ý kiến của các đại biểu, Thứ trưởng Bộ Công an Phạm Quý Ngọ phát biểu tổng kết, Luật Cư trú rất gần cuộc sống của nhân dân, đặc biệt trong điều kiện kinh tế - xã hội và tốc độ đô thị hóa phát triển nhanh như hiện nay. Vì vậy, Ban soạn thảo dự án Luật tiếp thu sâu sắc các ý kiến đóng góp, đồng thời nghiên cứu thêm kinh nghiệm của các nước làm tốt về vấn đề này để tiếp tục hoàn thiện dự án Luật đầy đủ hơn trước khi trình Chính phủ. Theo kế hoạch, thời gian hoàn thành dự án Luật sẽ kết thúc vào tháng 3/2013.
Phạm vi của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cư trú tập trung vào một số vấn đề sau:
- Nghiêm cấm cho người khác đăng ký cư trú vào chỗ ở của mình để trục lợi; nghiêm cấm ký hợp đồng lao động không xác định thời hạn đối với người lao động không thuộc doanh nghiệp của mình.
- Nơi cư trú của trẻ em là nơi cư trú của cha, mẹ. Trong trường hợp nơi cư trú của cha, mẹ khác nhau thì nơi cư trú của trẻ em là nơi cư trú của mẹ.
- Điều kiện đăng ký thường trú ở thành phố trực thuộc TW: Phải có thời gian tạm trú từ 1 năm đến 3 năm. Các trường hợp đăng ký vào chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn hoặc ở nhờ phải đảm bảo diện tích mặt sàn tối thiểu 5m2 một người, và được người cho thuê, mượn hoặc ở nhờ đồng ý bằng văn bản. Riêng đối với các quận nội thành của Hà Nội và TP HCM, công dân phải có chỗ ở hợp pháp là nhà ở thuộc sở hữu của mình, hoặc nhà được cơ quan, tổ chức, cá nhân có đăng ký kinh doanh nhà ở cho thuê lâu dài và đã tạm trú liên tục tại chỗ từ 2 năm trở lên.
Ngoài ra, dự thảo Luật còn đề nghị sửa đổi, bổ sung về việc xóa đăng ký thường trú; thay đổi đăng ký thường trú trong trường hợp chuyển chỗ ở hợp pháp; sửa đổi về tạm trú, lưu trú và khai báo tạm vắng.