Dự thảo Luật phòng, chống tham nhũng (sửa đổi): Trách nhiệm của báo chí

Báo chí phải bảo vệ nguồn tin

Ai cũng biết bảo vệ nguồn tin là nguyên tắc hết sức quan trọng cần phải được bảo đảm trong hoạt động báo chí. Chức năng của báo chí được xác định là phản ánh và hướng dẫn dư luận xã hội; làm diễn đàn thực hiện quyền tự do ngôn luận của nhân dân; phát hiện, nêu gương người tốt, việc tốt, nhân tố mới; đấu tranh phòng, chống các hành vi vi phạm pháp luật và các hiện tượng tiêu cực xã hội khác… Báo chí, người làm báo chỉ có thể gánh vác được sứ mệnh ấy nếu được nguồn tin tin tưởng, gửi gắm những thông tin mà họ nắm được, biết được.

Xét về trách nhiệm pháp lý được thể hiện trong Luật Báo chí và cả khía cạnh đạo đức nghề nghiệp, niềm tin ấy chỉ có thể được gây dựng nếu người làm báo sử dụng chính xác, đầy đủ, trọn vẹn thông tin được cung cấp, không bị méo mó, hiểu sai lệch. Và quá trình khai thác, công bố thông tin không làm tổn hại đến nguồn tin.

Các nhà báo đang tác nghiệp. Ảnh: Internet

Điều 7 Luật Báo chí hiện hành quy định: “Báo chí có quyền và nghĩa vụ không tiết lộ tên người cung cấp thông tin nếu có hại cho người đó, trừ trường hợp có yêu cầu của viện trưởng VKSND hoặc chánh án TAND cấp tỉnh và tương đương trở lên cần thiết cho việc điều tra, xét xử tội phạm nghiêm trọng”. Ở đây, vấn đề bảo vệ nguồn tin được quy định như là một quyền đồng thời là một nghĩa vụ của cơ quan báo chí, của nhà báo.

Qua một số lần điều chỉnh, dự thảo gần đây nhất của Luật PCTN (sửa đổi) sẽ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 4 sắp tới, được bổ sung một khoản có nội dung: “Cơ quan báo chí, phóng viên đưa tin về hành vi tham nhũng có trách nhiệm cung cấp nội dung thông tin, tài liệu theo yêu cầu của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân hoặc Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh và tương đương trở lên để phục vụ cho việc xác minh, làm rõ hành vi tham nhũng”.

Quy định như trong dự thảo Luật PCTN sửa đổi đã xác định rõ cơ quan có thẩm quyền yêu cầu báo chí cung cấp thông tin cụ thể là Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân hoặc Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh và tương đương trở lên. Tuy nhiên quy định “Thông tin, tài liệu” cần được cung cấp là thông tin mà báo chí đưa về vụ việc có dấu hiệu tham nhũng, hay nguồn tin mà dựa vào đó báo chí phát hiện vấn đề vẫn chưa được làm rõ? 

Pháp luật không nên thành rào cản

Tại Hội nghị Trung ương 5 bàn về PCTN, lãng phí mới đây, đi tìm một trong những nguyên nhân của việc PCTN chưa đạt yêu cầu đề ra, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đặt câu hỏi: “Phải chăng là do chưa phát huy mạnh mẽ vai trò giám sát của nhân dân, của công luận?”. Còn trên thực tế, phóng viên hoạt động trong lĩnh vực PCTN gặp không ít khó khăn khi tác nghiệp. Đó là hiện tượng cơ quan pháp luật, người có chức vụ truy hỏi phóng viên về nguồn tin, thay vì cung cấp thêm thông tin cho báo chí về vụ việc đang được phản ánh - đúng theo trách nhiệm cung cấp thông tin mà Luật Báo chí đã quy định.

Chính vì nhận thức được tầm quan trọng của báo chí trong chống tham nhũng, Luật PCTN hiện hành và ngay cả dự thảo sửa đổi đều khẳng định: “Nhà nước khuyến khích cơ quan báo chí, phóng viên đưa tin phản ánh về vụ việc tham nhũng và hoạt động PCTN”.