Dự thảo Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi): Còn thiếu các nguyên tắc rất quan trọng

Tạm thời đình chỉ cán bộ có dấu hiệu tham nhũng

Theo Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh, Dự thảo Luật sửa đổi Phòng, chống tham nhũng (PCTN) đã bổ sung các quy định về trách nhiệm của người cung cấp thông tin phải giải thích về nội dung thông tin được cung cấp hoặc nội dung được yêu cầu đã công khai thì phải trả lời cho người yêu cầu biết.

Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Nguyễn Văn Hiện phát biểu trước Quốc hội (Ảnh TTXVN)

Nhằm xác định rõ và nâng cao trách nhiệm của cơ quan nhà nước, của cán bộ, công chức, viên chức trong việc thực thi công vụ, Dự thảo Luật cũng đã bổ sung Điều 37 (về trách nhiệm giải trình). Theo đó, khi được yêu cầu, cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải giải trình với cơ quan, tổ chức, cá nhân khác về quyết định, hành vi của mình trong việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của họ; người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị có quyền yêu cầu cán bộ, công chức, viên chức thuộc thẩm quyền quản lý của mình giải trình về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao. Trường hợp người có trách nhiệm giải trình mà giải trình không hợp lý thì người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị tùy theo tính chất, mức độ xem xét việc bố trí lại công tác hoặc xử lý kỷ luật.

Liên quan đến vấn đề sửa đổi, bổ sung một số quy định về minh bạch tài sản, thu nhập, ông Tranh cho biết: Dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung Điều 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63, 64 và Điều 65 theo hướng bảo đảm chặt chẽ, chính xác, khách quan khi xác minh bản kê khai tài sản, thu nhập và xác định rõ việc xử lý đối với người có hành vi vi phạm pháp luật về minh bạch tài sản, thu nhập. "Dự thảo Luật bổ sung quy định về trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị khi phát hiện cán bộ, công chức, viên chức do mình quản lý trực tiếp có dấu hiệu tham nhũng hoặc theo yêu cầu của cơ quan Kiểm tra Đảng, cơ quan Thanh tra Nhà nước, Kiểm toán Nhà nước, Cơ quan điều tra, thì phải tạm đình chỉ hoặc tạm thời chuyển sang vị trí công tác khác để phục vụ cho việc xác minh làm rõ hành vi tham nhũng (Điều 66 và Điều 75)” - ông Tranh nói.

Còn ý kiến trái chiều về đối tượng kê khai tài sản và công khai tài sản

Liên quan đến quy định về đối tượng có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập (Điều 48) đang có hai loại ý kiến. Loại ý kiến thứ nhất cho rằng: đối tượng kê khai tài sản, thu nhập bao gồm người có nghĩa vụ kê khai theo quy định hiện hành, đồng thời bổ sung thêm những cán bộ, công chức, viên chức là đảng viên. Loại ý kiến thứ hai cho rằng: đối tượng kê khai tài sản, thu nhập cần quy định tất cả những người có chức vụ, quyền hạn theo Khoản 3, Điều 1 Luật hiện hành. Tuy nhiên, Chính phủ cho rằng: "Đối tượng kê khai theo loại ý kiến thứ hai là quá rộng, không có tính khả thi. Vì vậy, Dự thảo Luật đã thể hiện theo loại ý kiến thứ nhất”.

Mặt khác, liên quan đến Quy định về công khai bản kê khai tài sản, thu nhập (Điều 52) cũng đang xuất hiện hai loại ý kiến. Loại ý kiến thứ nhất cho rằng "Luật sửa đổi chỉ nên quy định việc công khai bản kê khai tài sản, thu nhập tại nơi người có nghĩa vụ kê khai thường xuyên làm việc, công tác”. Loại ý kiến thứ hai cho rằng "nhằm thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 Khóa X của Đảng, cần quy định việc công khai bản kê khai tài sản, thu nhập tại cả nơi người có nghĩa vụ kê khai thường xuyên làm việc, công tác và nơi cư trú”. Chính phủ cho rằng: "trước mắt nên thực hiện việc công khai tại cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi người kê khai thường xuyên làm việc. Vì vậy, dự thảo Luật đã thể hiện theo ý kiến thứ nhất”. 

Còn thiếu các nguyên tắc rất quan trọng

Về cơ bản, UBTP của Quốc hội tán thành với các quan điểm và nguyên tắc sửa đổi Luật PCTN đã được nêu trong Tờ trình của Chính phủ. Tuy nhiên, UBTP cho rằng: Dự thảo Luật còn thiếu các nguyên tắc rất quan trọng như: việc sửa đổi phải trên cơ sở tổng kết thực hiện hơn 6 năm thi hành Luật; có nghiên cứu, học tập kinh nghiệm nước ngoài phù hợp với điều kiện của Việt Nam và phải bảo đảm tính dự báo, khả thi của các quy định. "Qua nghiên cứu, UBTP nhận thấy một số nội dung của dự thảo Luật vẫn chưa quán triệt đầy đủ các quan điểm, nguyên tắc đã được nêu trong Tờ trình, còn thiếu quy định cụ thể về các biện pháp bảo đảm thực hiện như về trách nhiệm giải trình, công khai, minh bạch trong một số lĩnh vực, hoạt động, xử lý tài sản tham nhũng, kiểm soát thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn, xác định trách nhiệm của người đứng đầu” - Chủ nhiệm UBTP Nguyễn Văn Hiện nói.

UBTP đề nghị rằng, bên cạnh việc cần bổ sung và tiếp tục quán triệt đầy đủ những quan điểm, nguyên tắc đã được nêu trong Tờ trình của Chính phủ, các nội dung của dự án Luật sửa đổi lần này cần bám sát vào những khó khăn, bất cập, vướng mắc trong thực tiễn thi hành Luật cũng như trong Báo cáo sơ kết 5 năm thực hiện Luật PCTN, kiên quyết khắc phục tính hình thức, khẩu hiệu trong các quy định; bảo đảm các quy định phải phù hợp với thực tiễn, nhất là phải toàn diện, đầy đủ và cụ thể thì mới tạo điều kiện cho công tác tổ chức thực hiện; bảo đảm việc nhận thức và thực hiện thống nhất pháp luật, qua đó góp phần phát huy hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng.