Dự thảo Luật Điện lực: Cần đưa ra những ràng buộc cụ thể
- 23/10/2012
Độ an toàn, phí và giá trong Dự thảo Luật Điện lực đã từng được bàn đến nhiều lần qua các phiên họp Thường vụ Quốc hội, đã lại một lần nữa hâm nóng nghị trường vào chiều nay (23/10).
Đảm bảo an toàn - điều kiện tiên quyết
Nhất trí với chu kỳ quy hoạch phát triển điện lực 10 năm, có định hướng cho 10 năm tiếp theo, song các đại biểu đã đưa ra những cảnh báo trước việc phát triển thủy điện tràn lan như hiện nay.
Từ những bức xúc thực tiến đang diễn ra tại Thủy điện Sông Tranh 2, đại biểu Lê Văn Lai (Quảng Nam) thống nhất với dự thảo về Luật Điện lực sửa đổi. “Tôi đề nghị khi xây dựng thủy điện phải gắn với trách nhiệm về an toàn đập. Trong dự thảo Luật cần đưa thêm về vấn đề này” - ông Lai nhấn mạnh.
Đại biểu Đỗ Văn Vẻ (Thái Bình) cho rằng, quy định đến năm 2022 mới thực hiện thị trường điện cạnh tranh là quá dài, có thể rút ngắn xuống 2 – 3 năm cho phù hợp. Đại biểu Vẻ lấy ví dụ ở các nước phát triển, điển hình như Úc rất thành công khi chỉ trong 5 năm đã có được thị trường điện cạnh tranh. Tính cạnh tranh về giá ở quốc gia này được thể hiện rất rõ khi cứ 5 phút lại có một đơn vị chào giá điện mới. Ở nước ta, Chính phủ cần mạnh dạn tái tạo ngành điện, thu hút đầu tư, xóa thế độc quyền để giải quyết bài toán khó khăn nhất hiện nay là nguồn vốn.
| Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng khẳng định: Đảm bảo sự an toàn khi phát triển loại hình nhà máy điện là vấn đề hết sức hệ trọng. Tiếp thu những ý kiến đóng góp, Bộ trưởng cũng kiến nghị sẽ xây dựng một chuyên mục riêng quy định về sự an toàn trong việc phát triển các công trình điện. |
Với cách nhìn xa hơn đối với các công trình thủy điện, đại biểu Dương Trung Quốc (Đồng Nai) đưa ra những cảnh báo về mối nguy hại trong việc đầu tư quá nhiều vào các công trình điện hiện nay. Trước đây, chúng ta có nhiều công trình quy mô lớn, được xây dựng bài bản do nhà nước đầu tư. Luật sửa đổi lần này được thực hiện sau 8 năm luật cũ hiện hành với biết bao nhà máy mới được đầu tư xây dựng. Nhưng hiện rất nhiều nhà máy thủy điện nhỏ, việc kiểm soát rất khó khăn nhưng Luật sửa đổi lần này lại chưa đề cập cụ thể, chỉ nói một cách chung chung.
“Nếu phát điện không có lãi, nhà máy điện sẽ phải đóng cửa. Tương lai ai sẽ là người sửa chữa khi có tình huống xấu xảy ra, ai chịu trách nhiệm. Vì thế trong Luật sửa đổi lần này phải đưa ra ràng buộc, cần nhìn thấy tai họa phía trước để đưa ra những cảnh báo”– đại biểu Dương Trung Quốc phân tích.
Giá bán điện phù hợp với khả năng chi trả
Đối với việc lập và phê duyệt khung giá bán lẻ điện bình quân, Thủ tướng Chính phủ quy định hàng nămTập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) sẽ báo cáo Bộ Công Thương, Tài chính giá thành sản xuất kinh doanh điện và giá bán điện bình quân. Trên cơ sở số liệu quyết toán, kiểm toán, EVN sẽ xây dựng khung giá của mức giá bán lẻ điện bình quân, trình Bộ Công Thương thẩm định để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt sau khi lấy ý kiến của Bộ Tài chính.
Tuy nhiên, nhiều ý kiến tỏ ra băn khoăn về tính khả thi trong dự thảo vềviệc công khai, minh bạch cơ cấu hình thành giá điện, quy định về hóa đơn bán lẻ điện tại khoản 5,Điều 31. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, nước ta cần một khoảng thời gian tương đối dài nữa để xóa bỏ tình trạng độc quyền, tiến tới thị trường điện lực cạnh tranh. Mặc dù đã có một số văn bản hướng dẫn luật quy định về hóa đơn bán lẻ hàng hóa, dịch vụ nói chung nhưng để đáp ứng yêu cầu thực tiễn về việc công khai, minh bạch thành phần cấu thành giá điện, dự thảo Luật cần phải có quy định mang tính nguyên tắc về vấn đề này.
Tại buổi thảo luận chiều nay, đa số ý kiến nhất trí chu kỳ quy hoạch phát triển điện lực là 10 năm, có định hướng cho 10 năm tiếp theo. Theo đại biểu Nguyễn Thanh Hải (Hòa Bình), việc bổ sung thêm quỹ đất khi quy hoạch phát triển điện lực là cần thiết. Nhưng để đảm bảo tính khả thi cần bổ sung thêm một số giải pháp chính về nguồn vốn đầu tư khi quy hoạch điện quốc gia và cấp tỉnh. Bên cạnh đó, đại biểu Hải cũng băn khoăn về số lượng điện lực được cấp phép do đơn vị cấp phép tự quyết định mà không quy định rõ tiêu chí. Thực tế này dễ hình thành cơ chế xin cho. Vì thế Quốc hội cần cân nhắc giữ nguyên theo luật hiện hành.
Chia sẻ thêm về quy hoạch điện lực, đại biểu Đoàn Nguyễn Thùy Trang (TP.HCM) nhấn mạnh, khi quy hoạch, cơ quan tổ chức thẩm định phát triển điện lực phải là đơn vị chịu trách nhiệm. Riêng chính sách bù giá điện, đại biểu Trang nhất trí với quan điểm bù giá điện cho vùng sâu, vùng xa, vùng hải đảo khi giá bán điện ở những vùng này còn cao. “Ở những vùng khó khăn này, người dân phải được mua điện bằng giá các vùng khác, vì họ đã nghèo lại còn phải mua điện giá cao thì cuộc sống sẽ càng thêm khó khăn” – bà Trang nói.
Đại biểu Nguyễn Tiến Sinh (Hòa Bình) lại yêu cầu làm rõ hơn cụm từ “ưu tiên” để người dân thực sự được hưởng lợi từ chính sách trên. Đại biểu Sinh phủ định, việc giao UBND cấp tỉnh bù đắp đủ chi phí, đưa vào hạch toán để tính giá điện chưa phù hợp. Quy định này chưa thể hình dung ra lợi nhuận thế nào và sẽ không tạo được sự công bằng trên địa bàn cả nước. Ngoài ra, ông Sinh kiến nghị trong dự thảo quy định về giá bán điện cần thêm vào cụm từ “phù hợp với khả năng chi trả của người dân”.