Chống bức cung, nhục hình: Quy trách nhiệm cho người quản lý cơ sở giam giữ
- 03/04/2015
Ngày 2.4, Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội họp thẩm tra dự thảo Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự và dự thảo Luật Tạm giữ, tạm giam. Nhiều ý kiến bày tỏ lo ngại trước thực trạng bức cung, nhục hình xảy ra trong giai đoạn điều tra nhưng luật chưa quy trách nhiệm người quản lý cơ sở giam giữ.
Bị đánh gãy xương sườn, lập biên bản “tự ngã”
Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga đề nghị cân nhắc quy định giao cho công an (CA) xã thực hiện một số hoạt động điều tra trong dự thảo Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự.
“Thực tế cho thấy việc CA xã thực hiện hoạt động này có nhiều sai sót như vụ CA xã dùng dùi cui đánh gãy xương sườn của người bị bắt, tỉ lệ thương tật 16% rồi lập biên bản, thậm chí yêu cầu vợ nạn nhân xác nhận là “tự ngã” - bà Nga nói.
Theo bà Nga, trong trường hợp giao thẩm quyền mang tính chất điều tra, thì lực lượng CA xã phải được đào tạo về chuyên môn, “đầu vào” của CA xã phải khác, không thể là bán chuyên trách. Nếu duy trì như hiện nay khó bảo đảm quyền con người, quyền công dân.
Còn đại biểu Phạm Xuân Thường - Ủy viên Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, cho rằng, đa số các vụ việc khi xảy ra ở cấp xã thì CA xã tiếp cận đầu tiên. Thực tế CA xã cũng đã xử lý nhiều vụ việc, giúp cho việc điều tra, giải quyết vụ án của cơ quan điều tra chuyên trách. Chính vì vậy để tránh những sai sót có thể dẫn đến oan, sai, theo ông Thường cần quy định giao thẩm quyền cho CA xã đến đâu? như thế nào? để có chứng cứ ban đầu chuẩn xác hơn cho việc giải quyết vụ việc.
Cùm chân có thể vi phạm quyền con người
Cho ý kiến về dự thảo Luật Tạm giam, tạm giữ, Ủy ban Tư pháp cho rằng, vấn đề bức cung, dùng nhục hình chủ yếu xảy ra ở giai đoạn điều tra đối với người bị tạm giam, tạm giữ. Mặc dù không phải do người quản lý cơ sở tạm giam, tạm giữ gây ra nhưng xảy ra tại trại tạm giam, nhà tạm giữ.
Để đảm bảo chống bức cung, dùng nhục hình, Ủy ban Tư pháp đề nghị nên quy định trong dự thảo luật về việc thiết kế các phòng hỏi cung, các hình thức giám sát việc hỏi cung; quyền giám sát việc hỏi cung của người quản lý tạm giam, tạm giữ; việc trích xuất bị can, bị cáo, người bị tạm giữ để lấy lời khai. Đề nghị quy định việc kiểm tra sức khỏe của người bị tạm giam, tạm giữ trước và sau trích xuất để có căn cứ cho các cơ quan, người có thẩm quyền thực hiện.
Nhiều ý kiến băn khoăn xung quanh việc dự thảo chưa quy định trách nhiệm của người quản lý cơ sở giam giữ trong việc chống bức cung, nhục hình. Về việc này, đại biểu Phạm Xuân Thường cho rằng: “Thời gian qua, có những vụ bức cung, nhục hình nghiêm trọng nhưng không xác định được trách nhiệm người quản lý cơ sở giam giữ”. Chính vì vậy, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn TPHCM), Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư VN đề nghị dự thảo chú ý mối quan hệ giữa điều tra viên và người bị tạm giam, tạm giữ để chống bức cung, nhục hình.
Còn ông Nguyễn Công Hồng - Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội nhìn nhận: Việc quy định cho phép áp dụng biện pháp kỷ luật cùm chân đối với người vi phạm nội quy của cơ sở giam, giữ là chưa phù hợp, có thể dẫn đến vi phạm quyền con người vì họ chưa phải người có tội. “Chỉ nên áp dụng biện pháp cách ly ở buồng giam kỷ luật, không cho tiếp xúc với người bị tạm giam, tạm giữ khác là phù hợp” - ông Hồng nói.