Cho phép áp dụng các biện pháp mà pháp luật chưa quy định để ứng phó, khắc phục tình trạng khẩn cấp

Về tình trạng khẩn cấp (Điều 2), Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại, Thượng tướng Lê Tấn Tới cho biết, qua nghiên cứu kinh nghiệm các nước và rà soát các quy định về TTKC trong các luật chuyên ngành cho thấy, khái niệm về TTKC cần được khái quát cao, bao hàm được những yếu tố, đặc điểm quan trọng nhất của TTKC. Thực tế các sự cố, tình huống khẩn cấp rất đa dạng, trong nhiều lĩnh vực, có tính chất, mức độ, diễn biến, đặc điểm khác nhau, nên việc lượng hóa để xác định ngưỡng chuyển từ tình huống cấp bách sang TTKC là khó khả thi; có những sự cố, thảm họa khi có nguy cơ xảy ra hoặc xảy ra đã phải ban bố ngay TTKC mà không qua các cấp độ phòng thủ dân sự (sóng thần, sự cố bức xạ, hạt nhân…). Bên cạnh đó, các tình huống về quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội dẫn đến TTKC thì không áp dụng cấp độ phòng thủ dân sự để ứng phó, khắc phục.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại, Thượng tướng Lê Tấn Tới trình bày Báo cáo tóm tắt Giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp

Trên cơ sở ý kiến đại biểu Quốc hội, UBTVQH đã sửa tên Điều thành “Tình trạng khẩn cấp” và quy định thành 02 khoản như Điều 2 dự thảo Luật tiếp thu, chỉnh lý.

Trong tình trạng khẩn cấp, Thủ tướng Chính phủ có thẩm quyền quyết định áp dụng các biện pháp mà pháp luật chưa quy định

Về các biện pháp được áp dụng trong tình trạng khẩn cấp (Chương III), trên cơ sở ý kiến đại biểu Quốc hội, UBTVQH đã chỉ đạo nghiên cứu, chỉnh lý Chương III quy định các biện pháp áp dụng trong TTKC tương ứng với 03 loại TTKC, để thống nhất các nội dung trong dự thảo Luật, chỉ quy định 03 loại TTKC gồm: TTKC khi có thảm họa; TTKC về an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội và TTKC về quốc phòng, tương ứng với các biện pháp áp dụng phù hợp (Điều 13, 14 và Điều 15 dự thảo Luật tiếp thu, chỉnh lý). Đồng thời, bổ sung 01 Điều (Điều 12) quy định về nguyên tắc, thẩm quyền áp dụng biện pháp trong TTKC.

Các đại biểu Quốc hội tham dự phiên họp 

Theo đó:

- Trong trường hợp thật cần thiết, vì lợi ích quốc gia, dân tộc, sau khi được sự đồng ý của cấp có thẩm quyền, Thủ tướng Chính phủ có thẩm quyền quyết định áp dụng các biện pháp mà pháp luật chưa quy định để ứng phó, khắc phục tình trạng khẩn cấp hoặc áp dụng các biện pháp quy định trong Luật này khi chưa ban bố, công bố tình trạng khẩn cấp;

- Trong trường hợp cần thiết, Thủ tướng Chính phủ ủy quyền cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định áp dụng biện pháp quy định tại điểm a khoản này;

- Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, quyết định áp dụng biện pháp phòng thủ dân sự được áp dụng trong tình trạng khẩn cấp.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định và các đại biểu Quốc hội nghiên cứu và lắng nghe Báo cáo

Bên cạnh đó, để bảo đảm thống nhất, UBTVQH đã rà soát, chỉnh lý các Điều 15, 16, 17, 18, 19 dự thảo Luật Chính phủ trình; quy định cụ thể về cứu trợ, hỗ trợ và chính sách hỗ trợ tại Điều 19 và Điều 20; bổ sung Điều 22 quy định về đào tạo, huấn luyện, diễn tập về TTKC; quy định cụ thể về chế độ, chính sách đối với tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động trong TTKC tại Điều 23 dự thảo Luật tiếp thu, chỉnh lý.

Trong tình trạng khẩn cấp, có thể thành lập Đội ứng phó khẩn cấp, Đội công tác tuyên truyền đặc biệt, Đội tuần tra đặc biệt

Về chỉ đạo, chỉ huy và lực lượng trong tình trạng khẩn cấp, trên cơ sở ý kiến đại biểu Quốc hội, UBTVQH đã chỉnh lý Điều 25 dự thảo Luật Chính phủ trình, theo đó, làm rõ trách nhiệm của các Ban chỉ đạo, chỉ huy quy định trong pháp luật chuyên ngành, khi ban bố TTKC. Đồng thời sửa tên Điều thành “Cơ quan chỉ đạo, chỉ huy trong TTKC” cho phù hợp. Về lực lượng trong TTKC, UBTVQH đã chỉnh lý quy định về lực lượng trong TTKC, gồm lực lượng nòng cốt và lực lượng rộng rãi.

Các đại biểu Quốc hội lắng nghe Báo cáo

Cụ thể, lực lượng rộng rãi do toàn dân tham gia. Lực lượng nòng cốt là lực lượng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, Dân quân tự vệ, Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; Lực lượng của các bộ, ngành và địa phương. Đội ứng phó khẩn cấp, Đội công tác tuyên truyền đặc biệt, Đội tuần tra đặc biệt được thành lập từ lực lượng nòng cốt.

Trong trường hợp cần thiết, Thủ tướng Chính phủ đề nghị Chủ tịch nước điều động lực lượng vũ trang đến địa bàn ban bố tình trạng khẩn cấp về quốc phòng, tình trạng khẩn cấp về an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội. Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an điều động lực lượng thuộc quyền đến địa bàn ban bố tình trạng khẩn cấp về thảm họa để hỗ trợ các lực lượng tại chỗ ứng phó, cứu hộ, khắc phục hậu quả của thảm họa hoặc để ổn định, duy trì an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

Trong tình trạng khẩn cấp, ngoài người có thẩm quyền tạm giữ người, xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật, Đội trưởng Đội tuần tra đặc biệt có thẩm quyền tạm giữ người vi phạm hành chính và thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính như thẩm quyền của Đồn trưởng Đồn Biên phòng, Trưởng Công an cấp xã quy định tại Luật Xử lý vi phạm hành chính.

Đồng thời, UBTVQH đã bổ sung Điều 29 mới quy định về trang thiết bị bảo đảm cho huấn luyện, diễn tập, ứng phó, khắc phục hậu quả trong TTKC như dự thảo Luật tiếp thu, chỉnh lý.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại, Thượng tướng Lê Tấn Tới trình bày Báo cáo tóm tắt Giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp

Bộ Quốc phòng là đầu mối chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về TTKC

Về trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân (Chương V), theo Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại, để phù hợp với tinh thần đổi mới trong xây dựng pháp luật, UBTVQH đã chỉ đạo nghiên cứu thu hút các điều 34, 35, 36 và Điều 37 dự thảo Luật Chính phủ trình và chỉnh lý thành Điều 33 dự thảo Luật tiếp thu, chỉnh lý, trong đó giao Bộ Quốc phòng là đầu mối chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về TTKC. Đồng thời, rà soát, chỉnh lý các Điều trong Chương này bảo đảm thống nhất, chặt chẽ, thuận lợi trong tổ chức thực hiện./.