Chỉ đơn vị sử dụng mới được quản lý tài sản công?

Có thể thấy, khái niệm tài sản công rất rộng, không chỉ bao gồm những tài sản hiện hữu đang giao cho các cơ quan, đơn vị sử dụng. Điều 53 của Hiến pháp 2013 quy định: Đất đai, tài nguyên nước, tài nguyên khoáng sản, nguồn lợi ở vùng biển, vùng trời, tài nguyên thiên nhiên khác và các tài sản do Nhà nước đầu tư, quản lý là tài sản công thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Như vậy, ngoài tài sản hiện hữu đang giao cho cơ quan quản lý, sử dụng, thì tài sản công phải bao gồm cả những tài sản hữu hình, vô hình, kể cả tài nguyên đất, tài nguyên khoáng sản, vùng trời, vùng biển.
Rõ ràng khái niệm tài sản công của Hiến pháp 2013, cụ thể hóa trong Bộ luật Dân sự, và dự án Luật Quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước (sửa đổi) có phạm vi rộng. Nhưng theo Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách Hoàng Quang Hàm, dù trong dự thảo Luật có khái niệm tài sản phải quản lý, nhưng xuyên suốt dự thảo vẫn là tinh thần quản lý những tài sản hiện hữu đang giao cho các cơ quan, đơn vị sử dụng. Trong khi đó, việc quản lý tài sản công đang bị thất thoát, lãng phí chưa được thể hiện rõ trong dự luật.
Điều này không khó để thấy khi Điều 21, dự thảo Luật, quy định về tài sản công tại các đơn vị, cơ quan, chỉ “khu trú” trong những tài sản là nhà làm việc, quyền sử dụng đất, phương tiện vận tải, quyền sở hữu trí tuệ, phần mềm ứng dụng cơ sở dữ liệu tài sản mô hình khác. Quy định này đã bỏ lọt nhiều tài sản vô hình thuộc quyền quản lý của đơn vị, cơ quan. Hay như, trong nguồn hình thành tài sản của các đơn vị, cơ quan nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập cũng chỉ có hai nguồn: Do Nhà nước đầu tư hoặc vay mượn để đầu tư. Với cách quy định này, nhiều ý kiến cho rằng, toàn bộ tài sản đang hiện hữu và bắt buộc phải được quản lý hiệu quả đều chưa được thể hiện trong dự Luật này.
Việc quy định theo hướng chỉ đơn vị trực tiếp sử dụng mới quản lý tài sản gây lo ngại vì phần lớn tài sản công hiện chưa được quản lý hiệu quả, song các điều khoản trong dự thảo luật lại không giao cho cơ quan, đơn vị nào quản lý. Để tránh bỏ lọt tài sản công trong quá trình quản lý nhà nước nói chung, ông Hoàng Quang Hàm đề nghị, dự Luật cần giao cụ thể cho cơ quan quản lý nhà nước nhiệm vụ quản lý những tài sản không gắn với quá trình sử dụng của họ.
Giải trình về băn khoăn này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, Điều 6, dự thảo Luật đã nêu rõ nguyên tắc: Mọi tài sản công đều được Nhà nước giao quyền quản lý, sử dụng cho cơ quan, tổ chức, đơn vị và các đối tượng khác theo quy định của luật này và các pháp luật khác có liên quan. Nói cách khác, dự thảo Luật này về cơ bản đã bao hàm các chế tài liên quan đến từng loại tài sản công, và cũng nêu rõ việc quản lý cũng phải tuân theo quy định luật chuyên ngành. Song Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng cam kết sẽ tiếp thu ý kiến của ĐBQH, gia cố thêm dự thảo Luật trước khi trình QH xem xét, thông qua tại Kỳ họp tới.
Kết luận phiên thảo luận về dự án Luật này, Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển yêu cầu, cơ quan soạn thảo rà soát các nguyên tắc quản lý sử dụng tài sản ở Điều 6 theo hướng gắn với từng loại tài sản. Vì thực tế, có những loại tài sản sẽ phải thực hiện theo cơ chế thị trường, nhưng có những loại tài sản không thể sử dụng theo cơ chế thị trường, mà sẽ biểu hiện trong mục đích là tiết kiệm, đúng tiêu chuẩn, đúng chế độ. Phải phân định như vậy và có những nguyên tắc hết sức cụ thể để bảo đảm tính khả thi của điều luật.